1.4 Mobiliteit
Inleiding
We werken aan een toegankelijke stad waar inwoners en bezoekers zich makkelijk, snel en prettig kunnen verplaatsen. Daarbij geven we voorrang aan innovatie en schone vormen van persoons- en goederenvervoer en voeren versneld het Fietsplan uit. Het aantal elektrische auto's neemt fors toe. Deze toename faciliteren wij door het plaatsen van laadpunten in de openbare ruimte. In het kernwinkelgebied wordt gewerkt aan de leefbaarheid door de venstertijden voor grijs transport (vervoermiddelen met schadelijke uitstoot) te beperken en ruimere venstertijden voor groen transport te hanteren. Ook werken we aan het weren van sluipverkeer uit de binnenstad. Voor de last mile oplossingen van goederen zijn we in gesprek met ondernemers en vervoerders en waar nodig faciliteren en stimuleren we deze ontwikkelingen. Bij nieuwe stedelijke ontwikkelingen stimuleren we waar mogelijk Mobility as a Service (MaaS) en deelmobiliteit om zo met lagere parkeereisen toe te kunnen passen. Samen met onze partners binnen samenwerkingsconstructies als Goedopweg, VERDER en het Utrechts Verkeer en Vervoerberaad werken we aan het verbeteren van de doorstroming en bereikbaarheid van de stad en de regio. Hierbij werken we nauw samen met de ons omliggende gemeenten en de provincie Utrecht.
Belangrijke gebeurtenissen
Verkeersmanagement
Als onderdeel van het landelijke programma Talking Traffic zijn in 2019 op de Amsterdamseweg 6 verkeersregelinstallaties (VRI’s) omgebouwd tot Intelligente VRI (I-VRI). I-VRI’s kunnen communiceren met voertuigen waardoor het verkeer effectiever kan worden geregeld. Dat is goed voor de doorstroming en helpt de geluid- en luchtkwaliteit verbeteren. De weggebruiker kan ook informatie van de I-VRI ontvangen zoals een snelheidsadvies. Talking Traffic staat nog aan de begin van de ontwikkelingen en biedt kansen voor nieuwe innovaties. Het is de ambitie om binnen het programma Goed op Weg samen met de stad Utrecht, de provincie Utrecht en Rijkswaterstaat aankomende jaren het netwerk van I-VRI’s verder uit te bouwen zodat er een regionaal compleet intelligent verkeersnetwerk ontstaat. Samen met de regio is ook een methodiek opgesteld voor een multimodale sturingsvisie. Hiermee kan op het regionale netwerk worden bepaald hoeveel ruimte per vervoerswijze er nog is om bij hoog verkeersaanbod de doorstroming te verbeteren.
Openbaar vervoer
De waardering van busreizigers voor het busvervoer in en om onze stad stijgt nog ieder jaar. In de laatste peiling van de streekconcessie provincie Utrecht (bron OV-klantenbarometer 2018) werd een 7,6 gescoord. Dat is hoger dan de tevredenheid over de vorige concessie. Het oordeel over de instaphalte en het gemak om in te stappen scoorden met respectievelijk 7,9 en 8,8 net boven het landelijke gemiddelde.
De provincie Utrecht heeft in 2019 onderzocht of er een pilot mogelijk is met een zelfrijdende bus (WEpod) tussen Amersfoort Centraal en de Nieuwe Stad. Hierbij moet de rotonde Nieuwe Poort worden gepasseerd. Omdat op dit moment de software van WEpod nog niet geschikt is voor een complexe verkeerssituatie zoals de rotonde, is uiteindelijk afgezien van een pilot.
In 2023 wordt door de provincie Utrecht een nieuwe concessie uitgegeven voor het openbaar vervoer. Gemeente Amersfoort heeft de ambitie om zero emissie openbaar vervoer te realiseren en is hiervoor de lobby richting de provincie gestart. Hierbij wordt onder meer aandacht gevraagd voor waterstofbussen. Met initiatiefnemers voor waterstofstankstations zijn we in gesprek en we verwachten dat in 2020 kan worden gestart met de vergunningprocedure en de planontwikkeling.
Station ‘Amersfoort’ is per december 2019 ‘Amersfoort Centraal’ . Dit sluit aan bij het aantal reizigers dat gebruik maakt van dit station en de grootte van de stad Amersfoort en de groei van zowel de stad, het station en de reizigersaantallen. Zo stoppen er sinds eind 2019 meer treinen op Amersfoort Centraal, is er een verbeterde spitsverbinding naar Harderwijk én rijden er zes, in plaats van vier, intercity’s per uur naar Utrecht. In december heeft de gemeenteraad ook het besluit genomen om bij Amersfoort Centraal een ondergrondse fietsenstalling te bouwen met een capaciteit van bijna 5.200 fietsen. Daarnaast wordt een gebiedsvisie Stationsgebied ontwikkeld om onder meer een prettige stationsomgeving en een aantrekkelijke route naar de binnenstad te creëren. Hiermee wordt het reizen met de trein aantrekkelijk gemaakt als alternatief voor de auto.
Parkeren
In 2019 zijn voorbereidingen getroffen voor het invoeren van vergunningparkeren in diverse buurten in de wijken Soesterkwartier, het Bergkwartier en het Vermeerkwartier. Voor sociale huurwoningen zijn de parkeernormen naar beneden bijgesteld. Hiermee wordt het realiseren van sociale huurwoningen op het onderdeel parkeren makkelijker gemaakt. Ook is in 2019 een verkenning uitgevoerd naar de invoering van MaaS-concepten bij nieuwbouw. MaaS, Mobility as a Service, staat voor een mobiliteitsconcept waarbij consumenten gebruik kunnen maken van verschillende transportmiddelen via één abonnement zonder dat consument de eigenaar is van de transportmiddelen. Een goede implementatie van MaaS leidt tot minder eigen autobezit, daardoor tot minder ruimtebeslag door geparkeerde auto’s waardoor lagere parkeereisen kunnen worden gesteld. Dit kan ten goede komen aan andere voorzieningen in de openbare ruimte. Daarnaast zal verlaging van de parkeernormen de bouw van benodigde woningen op inbreidingslocaties bespoedigen. In 2020 wordt de verkenning besproken met de gemeenteraad.
Verbeteren van de verkeersveiligheid, de leefbaarheid en de doorstroming
In 2019 is gewerkt aan het verbeteren van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid van Vathorst en Hooglanderveen. Het Icoonplein van winkelcentrum Vathorst is opnieuw ingericht en de oversteekbaarheid van de Vrouwenpolder is verbeterd. De voorrang van het fietspad langs de Vrouwenpolder is geregeld met uitritconstructies en het kruispunt met de Straat naar Messina is verkeersveiliger vormgegeven. Rotonde 1 (Bergenboulevard/Olympus/Drieberg) is omgebouwd naar een turborotonde waardoor de afwikkelcapaciteit is toegenomen. Rotonde 2 krijgt in 2020 een tunnel voor langzaam verkeer op de Calveenseweg. De tunnel is in 2019 aanbesteed. Ook de langzaam verkeer tunnel onder het spoor Amersfoort-Zwolle bij VV Hooglanderveen is aanbesteed. Deze tunnel maakt onderdeel uit van fietsroute Amersfoort-Nijkerk en was een ontbrekende schakel. De Veenweg is hiervoor ingericht als fietsstraat. Het fietspad rondom rotonde 6 van Vathorst (Laakboulevard/Grenspolder/Vollenhovekade) is verbreed en de opstelruimte voor fietsers is vergroot. Voor de te realiseren autoverbinding Bovenduist (tussen de Bergenboulevard en aansluiting A1-Bunschoten zijn we in gesprek met gemeente Bunschoten over de mogelijke tracévarianten.
Ook in andere delen van de stad is gewerkt aan het verbeteren van de verkeersveiligheid en de doorstroming. Met de herinrichting van de Bisschopsweg als fietsstraat wordt meer ruimte geboden aan de fiets. Door bij de herinrichting van de Hendrik van Viandenstraat de maximumsnelheid terug te brengen naar 30km/h is de verkeersveiligheid verbeterd. Op het winkelgedeelte van de Noordewierweg is ook een 30km/h-zone ingevoerd. Om de overlast van brommers en scooters tegen te gaan is op de Grote Koppel een voetgangerszone ingesteld (met uitzondering van fietsers). Bij de herinrichting van de Everard Meysterstraat en de Daltonstraat is door een andere wegindeling meer ruimte geboden aan de fietser en zijn snelheidsremmende maatregelen genomen. De fietsveiligheid van het kruispunt Leusderweg-Van Campenstraat is verbeterd door het aanbrengen van gescheiden voorsorteerstroken voor fietsers en opstelplekken voor auto’s.
De aanbestedingsprocedure voor de Westelijke Ontsluiting is, na jaren van voorbereiding en het nemen van alle benodigde besluiten, in 2019 gestart. De gunning zal naar verwachting in de 2 e helft van 2020 plaats vinden. De voorbereidende werkzaamheden zoals het kappen van een deel van de bomen, het verleggen van kabels en leidingen en het onderzoek naar niet gesprongen explosieven zijn in 2019 gestart.
Samen met Veilig Verkeer Nederland zijn voor verkeersdeelnemers in 2019 diverse opfriscursussen georganiseerd. Daarnaast is aandacht besteed aan de landelijke fietsverlichtingsactie door via de (social) media duidelijke boodschappen uit te zenden en bij de in- en uitgangen van de fietsenstallingen hierop te wijzen.
In het kader van een levendig en vitaal Stadshart heeft de gemeenteraad in december besloten om de binnenstad autoluw te maken en om het vergunningparkeren op de Grote Spui, Havik en een deel van de Muurhuizen te verplaatsen naar andere plekken in de binnenstad en om De Kamp opnieuw in te richten vanuit de vastgestelde visie Stadshart. Ook is besloten om de ventertijden voor de bevoorrading van de binnenstad aan te passen. ‘Groene’ bevoorrading krijgt ruimere venstertijden en van ‘grijze’ bevoorrading worden de venstertijden ingekort. Er is een logistiek makelaar aangesteld die ondernemers uit de binnenstad verbindt met logistieke ondernemers om samen maatregelen te ontwikkelen voor een duurzame bevoorrading.
Duurzame mobiliteit en Luchtkwaliteit
In 2019 is met het ministerie van I&W, provinciale overheden en gemeentelijke overheden intensief samengewerkt om tot een gedragen Schone Lucht Akkoord te komen. De Aanpak Luchtkwaliteit is voorgelegd aan de gemeenteraad met daarin een pakket aan maatregelen om de luchtkwaliteit in Amersfoort te verbeteren. In 2020 wordt hierover een besluit genomen.
In 2019 zijn 130 nieuwe laadpalen geplaatst, met ruimte voor circa 300 voor elektrische auto’s om in de openbare ruimte te kunnen laden. De laadpalen worden door marktpartijen geplaatst en geëxploiteerd. Het nemen van de benodigde verkeersbesluiten en de inrichting van de laadplekken zijn taken van de gemeente. Tot nu toe draagt de gemeente ook de kosten voor de inrichting van de parkeerplaatsen bij de laadplekken. Omdat het aantal vragen enorm toeneemt, alleen al in de maand november 130 aanvragen voor een laadpaal, wordt het huidige beleid en de verdeling van de kosten in 2020 herijkt. Daarnaast wordt het gehele proces van aanvraag tot en met plaatsing van de laadpaal met de netbeheerder en de exploitanten van de laadpalen om het proces te optimaliseren zodat sneller aan de groeiende vraag kan worden voldaan dat moet leiden tot een goed dekkend stadsnetwerk.
De gemeenteraad heeft in september het Uitvoeringsplan Fietsplan 2019-2022 1 e fase vastgesteld. In dit plan wordt invulling gegeven aan de 5 miljoen euro die conform het coalitieakkoord extra beschikbaar komt om het fietsplan Amersfoort Fietst uit te kunnen voeren. Hiermee wordt beoogd om het fietsgebruik van de stad in 2030 met 25% te laten groeien om zo bij te dragen aan een leefbare, gezonde en bereikbare stad.