Verbonden partijen

Wij spreken van een verbonden partij daar waar het gaat om een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Met deze definitie sluiten wij aan bij de definitie die in het Besluit Begroting en Verantwoording van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is opgenomen.
Van een financieel belang is sprake indien:

• een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat;
• de gemeente voor bedragen aansprakelijk kan worden gesteld indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt.

Partijen waaraan alleen een financieel risico kleeft, zoals bijvoorbeeld een door de gemeente gesubsidieerde instelling, vallen niet onder de definitie van een verbonden partij. Dat geldt ook voor organisatie waaraan wij enkel leningen of garantstellingen verstrekt hebben.

Van een bestuurlijk belang is sprake als de gemeente zeggenschap heeft, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Dit betekent concreet dat er sprake is van een bestuurlijk belang als een portefeuillehouder, raadslid of ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt of namens de gemeente stemt.

De visie en het beleid met betrekking tot verbonden partijen is opgenomen in de Nota Externe Partijen . Deze is in september 2018 aan de orde geweest in een Ronde.
De Nota Externe Partijen heeft een bredere scope dan alleen de verbonden partijen volgens de definitie van het BBV. Deze gaat ook over partijen waarbij niet formeel bestuurlijk sprake is van een verbonden partij, maar waarmee wel substantiële financiële relaties zijn aangegaan in de vorm van bijvoorbeeld subsidies of inkoopcontracten. De keuze voor de bredere scope komt voort uit het feit dat elementen in de aansturing van verbonden partijen terugkomen in de aansturing van andere externe partijen, zoals gesubsidieerde instellingen. De nota gaat over de sturing door en informatievoorziening aan de Gemeenteraad.
Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt voort uit het publiek belang. Verbindingen met derde partijen zijn een manier om een publieke taak uit te voeren.
Het uitgangspunt blijft gelijk ongeacht of het college ervoor kiest om taken binnen de interne ambtelijke organisatie of bij verbonden partijen te beleggen: de gemeentelijke begrotingsdoelstellingen moeten met minimale risico’s zo efficiënt en effectief mogelijk worden gerealiseerd.
De gemeente Amersfoort past de regiewerkwijze toe. Uitgangspunt hierbij is: resultaatgerichte samenwerking in vertrouwen.
Daarbij hanteren we in principe de volgende uitgangspunten:

• De gemeente Amersfoort gaat uit van het benutten van de eigen kracht, energie en creativiteit van burgers, bedrijven en instellingen: uitbesteden tenzij... ;
• Wij ontwikkelen beleid op hoofdlijnen. De uitvoering van beleid (hoe-vraag) wordt zo veel mogelijk belegd bij externe samenwerkingspartners;
• Wij houden alleen een financieel of bestuurlijk belang in externe partijen als dit noodzakelijk dan wel een wettelijke verplichting is voor de realisering van onze (beleids)doelen.

De rol van aandeelhouder van en deelnemer in verbonden partijen hebben we ook in 2019 actief ingevuld. Dit middels onder meer periodiek overleg met verbonden partijen over de ontwikkeling van de verbonden partij. Dit op zowel bestuurlijk als ambtelijk niveau. De frequentie is afgestemd op het belang van de gemeente bij de verbonden partij en eventuele actuele ontwikkelingen. We hebben gewerkt aan een stabiele bedrijfseconomische ontwikkeling van de verbonden partijen op een dusdanige wijze dat de gemeentelijke doelstellingen en belangen zo goed mogelijk zijn geborgd. Bevordering van de good governance van de verbonden partijen en toetsing van de marktconformiteit zijn onderdeel van onze inzet. Met good governance bedoelen we dat het bestuur en het toezicht gezamenlijk borgen dat de organisatiedoelstellingen van een verbonden partij in voldoende mate bijdragen aan de publieke doelen en risico's beheerst worden.

Met de sturing op verbonden partijen willen we bereiken dat de verbonden partij de overeengekomen opdracht realiseert binnen de daarover afgesproken beleidsinhoudelijke en financiële kaders. Verbonden partijen voeren vaak taken uit met een maatschappelijk en politiek belang. Het deelnemen in verbonden partijen levert gemeenten naast voordelen echter ook financiële en bestuurlijke risico’s op. Om de voordelen optimaal te benutten en risico’s te beheersen is het belangrijk om als gemeente voldoende aandacht te hebben voor sturing op de verbonden partijen. Wij maken gebruik van een auditinstrument voor verbonden partijen en (grotere) gesubsidieerde instellingen, waarmee we de governance en de financiële ratio’s van externe partijen toetsen. In 2019 hebben we met de inzet van dit instrument een Rapportage audit verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen gepresenteerd. De audit richtte zich op de kosteneffectiviteit van gesubsidieerde instellingen en verbonden partijen. We hebben verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen doorgelicht via audits. De audits hebben geleid tot een rapportage per instelling waarin op overzichtelijke wijze gerapporteerd is hoe de instelling scoort op verschillende ijkpunten die gericht zijn op financiële kengetallen, kwaliteit van bedrijfsvoering, kwaliteit van dienstverlening en risico’s.  

De lijst van verbonden partijen is onderverdeeld in:

• gemeenschappelijke regelingen;
• vennootschappen en coöperaties;

Per verbonden partij geven we de volgende gegevens weer:

• naam en vestigingsplaats;
• programma;
• rechtsvorm;
• openbaar belang: het openbaar belang dat wordt gediend door de verbonden partij. In welke mate draagt de verbonden partij bij aan het realiseren van de gemeentelijke doelstellingen;
• gemeentelijk belang: het gemeentelijk belang in de organisatie per 1/1/’19 en per 31/12/’19;
• omvang eigen vermogen 2019: de omvang van het eigen vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van 2019;
• omvang vreemd vermogen 2019: de omvang van het vreemd vermogen inclusief voorzieningen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van 2019;
• resultaat 2019: het financiële resultaat van de verbonden partij in 2019.
• Bijzonderheden/actualiteiten
• Risico's

Conform BBV wordt het gerealiseerde resultaat en de vermogenspositie voor het jaar 2019 gevraagd. Deze gegevens zijn (nog) niet beschikbaar voor alle verbonden partijen. Voor zover niet beschikbaar nemen we eerder gerealiseerde resultaten en vermogensposities op.