Financieel resultaat 2019

Het jaar 2019 was in financieel economisch opzicht een redelijk gunstig jaar voor Nederland. Economisch gezien was er sprake van een doorzetting van de economische groei. De huizen- en grondverkopen trokken landelijk verder aan en de rijksfinanciën hebben zich ook goed ontwikkeld. Het accres van de algemene uitkering uit het gemeentefonds steeg minimaal in 2019 maar werd meer dan teniet gedaan door een negatieve bijstelling van het BTW-compensatiefonds. Daarnaast zijn de bezuinigingen uit het Regeerakkoord van het kabinet Rutte II (zoals de opschalingskorting, tegenwoordig door het Rijk apparaatskosten genoemd) blijven staan. Wel hebben we via het gemeentefonds voor een relatief groot bedrag aan vergoedingen gekregen van het Rijk voor taken die we moeten uitvoeren. Grosso modo hebben we in Amersfoort het jaar 2019 in financieel opzicht positief afgesloten met een incidenteel bruto bedrag van € 5,7 miljoen. Dit bedrag is het saldo van een groot aantal financiële meevallers en tegenvallers over het jaar 2019. Een groot deel van dit bedrag is in 2020 nodig voor projecten of lasten die eigenlijk voor 2019 geraamd waren, maar die wegens diverse omstandigheden geen doorgang konden vinden en in of na 2020 wel door moeten gaan. Hiervoor treft u separaat een voorstel aan met de zogenoemde ‘bestemmings en overhevelingsvoorstellen’ ter bestemming van het rekeningresultaat.
Bij de Zomerrapportage 2019 was reeds gerekend op een voordeel van € 4,3 miljoen. Dat voordeel was opgebouwd uit de volgende onderdelen:

Tabel FB.Z.01 Afwijkingen Zomerrapportage 2019   

Na de Zomerrapportage 2019 heeft zich nog een aantal mutaties (hogere baten en lagere lasten als ook lagere baten en hogere lasten) voorgedaan waar we medio vorig jaar niet op gerekend hadden.
Hieronder gaan we in op de belangrijkste financiële mee- en tegenvallers over het gehele jaar 2019. Daarbij tekenen we aan dat het grootste deel van de mee- en tegenvallers een incidenteel karakter heeft.

Tabel AR.01 Overzicht belangrijkste mee- en tegenvallers   Bedragen in € mln.

1. In de begroting 2019 was extra incidenteel geld uitgetrokken voor duurzaamheid. Met deze middelen is extra ambtelijke capaciteit aangetrokken. Door de krapte op de arbeidsmarkt verliep de werving echter minder voorspoedig dan gedacht, waardoor incidenteel een bedrag van € 1,3 miljoen niet uitgegeven is.
2. Voor de sloop van het voormalige Elisabeth Ziekenhuis en de aanleg van het Beekdal was in 2019 een incidenteel bedrag van € 3,3 miljoen beschikbaar. De sloopwerkzaamheden zijn echter nog niet volledig afgerond en de aanbesteding voor de aanleg loopt. In 2019 is ongeveer de helft van het beschikbare bedrag besteed aan de sloop en de voorbereiding van de aanleg. De andere helft is nog niet uitgegeven.
3. Zoals reeds in de zomerrapportage gemeld is de planvorming 't Hammetje in Vathorst over de Laak gestart in de tweede helft van 2019, hierdoor is er nagenoeg niets uitgegeven ten laste van het incidentele budget van 2019 en resteert er incidenteel € 2,5 miljoen.
4. In 2019 was er incidenteel geld beschikbaar voor de implementatie van de omgevingswet. Daarnaast is er een bedrag van € 462.000 overgeheveld vanuit de jaarrekening 2018. Daarmee was er in 2019 een totaal beschikbaar incidenteel budget van € 1,7 miljoen. Dit bedrag is grotendeels niet besteed in 2019.
5. In verband met scherpere landelijke boekhoudregels (Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten) voor de nog niet in exploitatie genomen gronden, moet er een voorziening getroffen worden voor de gronden van Vathorst Bovenduijst. De huidige boekwaarde is namelijk € 4,6 miljoen hoger dan de huidige getaxeerde marktwaarde in de huidige agrarische bestemming.
6. Voor een aantal grondexploitaties (waaronder die voor Bestaand Stedelijk Gebied (BSG) en Vathorst bedrijventerrein) hebben we de verliesvoorzieningen moeten verhogen. Dat kost ongeveer € 1,5 miljoen (incidenteel).
7. De grondexploitaties leiden per saldo tot een voordeel van incidenteel € 0,1 miljoen.
8. De verkoop van panden (o.s. de Nijkerkerstraat en aan de Kruiskamp) levert een financieel voordeel op van incidenteel € 1,5 miljoen.
9. Vanaf 2019 is kostprijsdekkende verhuur van de sportaccommodaties ingevoerd. Dit levert incidenteel een extra bate op van € 2,7 miljoen in programma 1.2.3 Vastgoed. Hier tegenover staat een verhoging van de vergoeding voor de exploitatie van sportaccommodaties aan SRO, zie programma 3.3 Sport. Per saldo is het budgettair neutraal voor de gemeente.
10.  Nagekomen facturen van zorgaanbieders over de afgelopen jaren 2016 -2018 leiden tot een tekort van incidenteel € 1,8 miljoen.
11. Door een grotere vraag en autonome groei van de cliënten is er meer uitgegeven aan ambulante jeugdhulp: structureel € 2,9 miljoen .Een deel hiervan wordt door het Rijk vergoed via de algemene uitkering in het programma 5.1 Financiën en Belastingen.
12. Vanwege een toename van het aantal cliënten bij begeleiding en dagactiviteiten is er een structureel tekort van € 2,0 miljoen op begeleiding en van € 800.000 op dagbesteding (ook structureel). Voor een deel worden deze tekorten gedekt door een extra bijdrage uit het budget van beschermd wonen in verband met de ambulantisering van beschermd wonen. Voor een ander deel hebben we hogere structurele eigen bijdragen ontvangen voor begeleiding WMO.
13. Vanwege een stijging van de zorgvraag is er een tekort ontstaan bij de WMO, onderdeel huishoudelijke hulp, wonen, rollen en vervoer van structureel € 1,1 miljoen. Hier is deels compensatie voor gekomen via de algemene uitkering uit het gemeentefonds, welke bate in programma 5.1 is verantwoord.
14. Het gebruik van de persoonsgebonden budgetten (PGB) binnen de WMO is gedaald. Dat levert een structureel voordeel op van € 1,5 miljoen.
15. Vanwege een daling van het aantal bijstandscliënten en het verstrekken van minder leningen, hebben we een voordeel van incidenteel € 4,1 miljoen. Hier staat een lagere rijksbijdrage van incidenteel € 2,2 miljoen tegenover.
16. Sinds 2015 loopt er een juridisch geschil met het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid over het verdeelmodel van de bijstandsuitkeringen 2015. De rechtbank heeft in een hoger beroepszaak daar afgelopen jaar uitspraak over gedaan en geconcludeerd dat Amersfoort in 2015 en 2016 benadeeld is, waardoor we recht hebben op een incidentele uitkering van in totaal € 3 miljoen. De bijstandslasten over die jaren waren reeds in de jaarrekeningen 2015 en 2016 opgenomen.
17. Vanwege een herziening van de verantwoording over de specifieke uitkering onderwijsachterstandenbeleid hebben we een financiële meevaller van incidenteel € 1,3 miljoen.
18. Door de verlaging van de rekenrente voor de pensioenen van wethouders hebben we incidenteel € 2,4 miljoen extra moeten storten in de pensioenvoorziening politieke ambtsdragers.
19. Op basis van opeenvolgende circulaires over het gemeentefonds is de algemene uitkering hoger uitgekomen dan begroot, omdat we extra geld hebben ontvangen voor taken die we erbij hebben gekregen en voor taken die we reeds uitvoerden. Met name voor het Sociaal Domein hebben we extra middelen ontvangen. Het accres is iets hoger uitgekomen, daar staat een lager bedrag voor het BTW-compensatiefonds tegenover. Ook de groei van de stad is kleiner dan begroot. Per saldo resteert er een voordeel in de algemene uitkering van € 5,8 miljoen.
20. Conform het raadsbesluit van 12 november 2019 over de Toekomst Stadhuis zijn de gemaakte voorbereidingskosten voor de renovatie van het stadhuis van incidenteel € 1 miljoen, afgeboekt.
21. De verkoopopbrengst van het pand Langegracht 11 waar jarenlang de afdeling archeologie was gehuisvest, levert incidenteel  € 1,1 miljoen op.
22. Tot slot zijn er diverse financiële mee- en tegenvallers die kleiner zijn dan € 1 miljoen. Voor een toelichting daarop en een uitgebreidere toelichting op de andere onderdelen, verwijzen we u naar de beleidsinhoudelijke programma’s in deze jaarrekening.